Een coach, therapeut, mentor of goede vriend?

Iedereen is coach

Iedereen noemt zich tegenwoordig coach. De leraar is de coach van de leerling. De financiële coach helpt je met al je financiële vragen. De leidinggevende is de coach van de medewerkers. De consultant en de therapeut bieden zich aan als coach van de leidinggevende en voor de CEO is er de executive coach. Maar wat is nu coaching? Waarin onderscheidt een coach zich van een mentor en een therapeut en een goede vriend?

Coach of goede vriend?

Met een goede vriend kan je echte eerlijke gesprekken voeren. Het is niet moeilijk vertrouwelijk te zijn. Als een vriend je langer en beter kent, zal deze in staat zijn patronen te zien in je gedrag, door de tijd. Een goede vriend zal je ook de spiegel voorhouden.

Meestal is het vertellen van het verhaal al voldoende. Goed luisteren en aanmoedigen om hardop uit te spreken wat je denkt helpt je het vraagstuk te onderzoeken. Dat helpt meer dan er in je eentje over piekeren.  Zo komen de gedachten op een rij en orden je je ideeën. Dan heb je vaak al helemaal geen advies meer nodig.

Een vriend zet de vriendschap niet snel op het spel

Een professionele relatie

Maar een vriendschappelijke relatie is geen professionele relatie. Een vriend kan al snel partij trekken voor jou en zich geen goed beeld vormen van de totale situatie. Een vriend heeft ook belangen bij de vriendschap. Niemand wil een vriendschap op het spel zetten. Daarom kiest een  vriend er soms voor niet alle gedachten eerlijk uit te spreken. Misschien ook om te voorkomen zelf eens de wind van voren te krijgen.  Ook kan het zijn dat een vriend er persoonlijk geen belang bij heeft dat de vriend-leidinggevende het gedrag of prioriteiten in werk en leven verandert.

Coach of mentor?

Een mentor is iemand die zelf bekwaam is in een specifiek vakgebied. Iemand die heeft bewezen succesvol te zijn in dat vakgebied. Iemand die ook bereid is de verworven kennis en ervaring aan jou door te geven. Een mentor helpt medewerkers zich te ontwikkelen tot een inhoudelijk specialist. Een mentor is ook iemand die wat langer in een organisatie werkt en weet hoe het daar aan toe gaat. De mentor weet hoe succesvol te zijn in dat vakgebied in deze organisatie.

De mentor wijst de weg

Naast de inhoudelijke kennis worden dan ook de waarden,  standaarden en de ongeschreven regels van de organisatie overgedragen. De mentor wijst mensen de weg in de organisatie. De relatie met de mentor is meestal een hiërarchische relatie, waarbij sprake is van een leraar en een leerling. De mentor legt de nadruk op de taak, en minder op de persoon. De mentor vertelt en laat zien hoe hij/zij zaken zelf aanpakt en heeft minder oog voor de stijl van de betreffende leidinggevende.

Een mentor is vaak belangrijk voor de ontwikkeling van een leider. Ze is vaak een rolmodel, een voorbeeld, waarmee je belangrijke beslissingen door kan spreken.  Een interne mentor kan een onervaren leidinggevende het vak van leidinggeven leren, en de standaardwaarden en visie van de organisatie overdragen. De mentor weet hoe binnen dit bedrijf carrière te maken en zal  leerlingen helpen binnen het bedrijf door te groeien. Veel leidinggevenden hebben iemand die voor hen als een mentor optreedt, soms zelfs zonder dat de betreffende mentor, en de leidinggevende zelf, zich daar echt bewust van is.

Coach of therapeut?

Managers met vraagstukken op het gebied van emoties en gedrag kunnen ook een beroep doen op een therapeut. Een therapeut werkt met mensen die een behandeling zoeken voor persoonlijke problemen. Therapeuten zijn opgeleid als psycholoog, psychotherapeut, counselor, gedragstherapeut of in andere specifieke vormen van therapie. Ze beschikken over professionele standaarden om problemen te diagnosticeren met bijv. de DSM-5 methodiek en voor behandelingen. De aandacht in de behandeling is vooral op vaak pijnlijke ervaringen in het verleden gericht. Met analyse en diagnose probeert de therapeut met de betreffende persoon te begrijpen wat de oorzaak is van het huidige onhandige gedrag of de emotionele problemen. Vanuit dit begrip zoekt de therapeut samen met de cliënt naar oplossingen.

Een therapeut probeert met analyse en diagnose, vanuit het verleden te begrijpen wat de oorzaak is van huidig onhandig gedrag

Oude pijn wordt verwerkt en oude niet-functionele gedragspatronen worden aangepakt. De persoon staat centraal, niet het vakgebied, de taak, de organisatie of het werk. Therapie gaat vooral over het oplossen van persoonlijke problemen, een periode in het leven afsluiten, om vanuit die nieuwe, gezonde mentale situatie het leven op een prettiger manier verder te leven en te werken.

Een coach of wat anders?

Er zijn veel verschillende soorten coaches, zoals life coaches, loopbaancoaches, executive coaches. Het beroep is niet beschermd en voor al die verschillende soorten coaches zijn geen erkende opleidingen. Internationaal en in Nederland zijn er verschillende opleidingen die certificeren, maar iedere op hun eigen manier en met eigen standaarden. Coachen wordt vaak gezien als een manier om iemand op een bepaalde manier te helpen met inhoudelijke vraagstukken. Veel leidinggevenden zien zichzelf ook graag als coach: de kwaliteit van medewerkers verbeteren, een team bouwen, aanmoedigen en inspireren. Vaak lijkt het vooral een stijl van leidinggeven te zijn, die gericht is op de ontwikkeling van mensen en teams.

Coaches onderscheiden zich van een goede vriend omdat het professionele luisteraars en helpers zijn. Coaches onderscheiden zich van mentoren omdat ze bekwaam zijn in het begeleiden van leerprocessen en de persoonlijke ontwikkeling van managers. Het zijn experts in het gebruik van gereedschappen en technieken voor gedragsverandering.

Coaches onderscheiden zich van therapeuten omdat ze werken met gezonde en geslaagde leidinggevenden die zich nog verder wil ontwikkelen. Leiders zijn goede kandidaten voor coaching als ze hebben afgerekend met hun verleden en de omstandigheden niet meer de schuld geven voor hun eigen falen. De leidinggevende geeft met hulp van de coach vorm aan de eigen toekomst en aan dat van het bedrijf, om te excelleren en zoveel mogelijk talenten te ontwikkelen. Niet alleen met praten, maar vooral met actie en reflectie daarop ervaart de leidinggevende zelf hoe aantrekkelijker en succesvoller te zijn en betere prestaties te leveren.

Inhoudelijke kennis van de coach

Afhankelijk van het vraagstuk dat de leidinggevende de coach voorlegt, is het ook nodig dat een coach inhoudelijke deskundigheid heeft. Niet iedereen is zomaar loopbaancoach of executive coach. Als een coach ondersteunend wil zijn in de ontwikkeling van leiderschap, dan moet deze coach ook een expert in leiderschap zijn. En dat niet alleen. Ook moet deze coach dan weten hoe organisaties werken, hoe daar als leidinggevende in te opereren, hoe organisaties in te richten, teams en organisaties te ontwikkelen en hoe veranderingen te realiseren. Daarom is iedere gecertificeerde coach niet meteen een goede coach.

De coach helpt de leidinggevende zich te ontwikkelen en een goede bijdrage aan het bedrijf te leveren

Welke keuze maak je?

Voor een leidinggevende is het niet altijd eenvoudig om te bepalen of echte hulp van buiten nodig is, iemand anders dan een partner of een goede vriendin. Wees in ieder geval zuinig op goede persoonlijke relaties en misbruik ze niet, daarvoor zijn ze te waardevol. Maak jezelf niet tot een ‘project’, iemand die steeds weer over problemen op het werk wil praten. Probeer het eens, een coach, ervaar hoe het anders werkt en of het je helpt. Een goede coach kan je doorverwijzen naar andere ‘experts’. Maar je zult merken dat een goede coach ook op kan treden als een mentor, een therapeut én een goede vriend, maar wel in een professionele relatie. Leer ons kennen.