052 - 245 11 28

Managementopleiding: naar meesterschap in management

Auteur: Aart Pijl

Managementopleiding en Karate Kid

Leiderschapsontwikkeling modelleren naar de film ‘The Karate Kid’? In deze film ‘wil een jongen graag karate leren van een meester. De meester accepteert de jongen als leerling. Hij verwacht met zijn meester te gaan trainen, maar in plaats daarvan krijg hij de opdracht veel hekken te schilderen en veel auto’s te poetsen.

Managers leren schilderen als metafoor voor managers opleiden Later blijkt dat schilderen en poetsen de basisbewegingen zijn voor karate en met deze basis ontwikkelt de leerling zich in de film uiteraard tot een ware meester. Een managementopleiding leidt zelden tot meesterschap. Waarom laten we aankomende managers geen hekken schilderen en auto’s poetsen? Wat zou er gebeuren als we het wel zouden doen?

Beperkt repertoire

In de sport, de kunsten en in allerlei ambachten zijn volop meesters te vinden. Dit zijn de mensen die hun vak volledig beheersen en onder alle omstandigheden in staat zijn goede prestaties te leveren. En dat zijn ze niet zomaar. Een beetje aanleg helpt, maar iedereen weet dat er veel oefening voor nodig is om zo’n hoog niveau te bereiken. Steeds weer de basisvaardigheden trainen is essentieel op de weg naar meesterschap.

De manager die het lastig vindt instructie te geven zegt dat de medewerkers niet volwassen zijn

In management kom ik niet zo vaak meesterschap tegen. De intenties en de babbel zijn goed, maar bij de uitvoering gaat het vaak mis. Volgens mij heeft dat vaak iets te maken met de beheersing van de basisvaardigheden. Dagelijks komen we managers tegen die het lastig vinden om instructies te geven,  goede gesprekken met hun team of medewerkers te voeren, iemand flink de waarheid te zeggen of een objectieve analyse uit te voeren vanuit verschillende waarnemingsposities.

Iedere manager beheerst wel een aantal vaardigheden, anders was een managementpositie geen optie geweest. Maar die paar vaardigheden zijn onvoldoende om alle managementvraagstukken aan te pakken. Veel managers zijn zich onvoldoende bewust van wat allemaal binnen hun mogelijkheden ligt. Als het dan niet goed gaat, geven ze de ander de schuld. De manager die niet goed is in instructie geven zegt dan dat de medewerkers onvolwassen zijn. De manager die niet luistert, moppert over het gebrek aan initiatief van de medewerkers.

Eindbestemming Carnegy Hall

De complexiteit van vraagstukken in organisaties doet een groot beroep op alle managementvaardigheden en vaak verschillende vaardigheden in combinatie met elkaar. Met een beperkt repertoire is het voor managers niet mogelijk een goede analyse te maken vanuit verschillende perspectieven, een keuze te maken voor een aanpak en die aanpak daadwerkelijk vorm te geven. Het gevolg is dat men daardoor vaak de situatie te simpel voorstelt en kiest voor een bekende aanpak, en niet voor de aanpak die nodig is.

Ken je die mop van de taxichauffeur in New York die een muzikant naar Carnegie Hall moet brengen? De taxichauffeur vraagt aan de muzikant: ‘Hoe kom je bij Carnegie Hall?’ De muzikant antwoordt: ‘Oefenen, oefenen en nog eens oefenen.’

Als je echt goed wilt zijn in een vak, dan moet je heel veel oefenen, net als de jongen in ‘The Karate Kid’. Voor martial arts is dat vanzelfsprekend, voor muziek en sport trouwens ook, maar voor managers lijken andere regels te gelden. Daarom beheersen managers vaardigheden onvoldoende en beschikken ze niet over een veelheid aan handige procedures passend bij de verschillende situaties die zich regelmatig voordoen. Hierdoor hebben  bedrijven veel problemen, die helemaal niet nodig zijn.

Managementvaardigheden zijn niet sexy

Dat managers niet goed getraind zijn ligt niet aan het opleidingsbudget, er wordt voldoende geïnvesteerd in een managementopleiding. Volgens directeuren en hoofden P&O vallen de resultaten van opleidingen wel vaak tegen. Een belangrijke reden is volgens mij dat opleidingen zich te sterk richten op informatieoverdracht. En iedereen weet: alleen kennis over iets is niets. Kennis moet omgezet worden in gedrag, want de prestaties van managers zijn vooral afhankelijk van hun gedrag.

Echte kennis uit een managementopleiding integreert informatie, ervaring, vaardigheid en houdingEchte kennis = Informatie x (Ervaring x Vaardigheid x Houding)

Het is gebruikelijk om in een managementopleiding af en toe een oefening of een rollenspel te doen. Het blijft bij één of twee keer uitproberen en dan is het alweer tijd voor een volgend onderwerp. De overstap naar een volgend onderwerp wordt meestal gemaakt op het moment dat 80% van de informatie is overkomen. Dat is ook het moment waarop de deelnemers de kennis nog maar voor 20% hebben vertaald in gedrag.

Cognitief leren loopt altijd ver vooruit op ‘leren op gedragsniveau’. Meestal wordt een managementopleiding afgesloten met ‘en nu veel oefenen in de praktijk’. Daar komt het natuurlijk niet van. Het niveau van de deelnemers is daarvoor nog te laag en de praktijk te onvoorspelbaar en complex. In de managementopleiding lijkt het alsof iedereen redelijk door heeft wat de bedoeling is, maar dat is nog echt onvoldoende om in de praktijk zelfstandig verder uit te bouwen. Het leren stopt en dan is er ook niet echt geleerd.

Managementopleiding met Happiness Rating

Het lijkt of managementopleidingen hoog willen scoren bij deelnemers. Ze richten zich op de ‘happiness-rating’. Daarin scoren vaardigheidstrainingen niet goed. Uit een onderzoek in Amerikaanse bedrijven blijkt dat managers liever kiezen voor korte seminars en peptalks van bijvoorbeeld bekende topsporters, dan voor praktische skills-trainingen waarmee ze betere resultaten kunnen boeken. Entertainment, humor en status lijken hoger te scoren dan vakmanschap.

Managers kiezen liever voor peptalks van bekende sporters dan voor praktische skills trainingen

De top van bedrijven speelt hierbij ook geen glansrol. Ze geven hun managers het vermaak en de pret die ze willen in opleidingen, niet wat ze werkelijk nodig hebben. Ze zouden van hun opleidingen moeten eisen dat managers handelingsbekwaam worden, zodanig dat deze managers in staat zijn op ieder moment en onder alle omstandigheden de juiste vaardigheden in te zetten. Daar hebben organisaties meer behoefte aan dan aan praatjes, en mooie praatjes over praatjes.

Een andere managementopleiding

In sport en de kunsten is het gebruik heel veel te oefenen op de basics: dribbelen, penalty’s schieten, analyses maken van schaakopstellingen, pianoloopjes. Het gebruikelijk veel te oefenen, en op veel verschillende manieren, om de techniek te verfijnen en de basics echt in te slijpen.

Een manager met een telefoon in een managementopleiding die luistertOm meesterschap in management te bereiken is het noodzakelijk dat managers de managementvaardigheden onder de knie krijgen. Niet een klein beetje, maar helemaal, tot in de botjes. Dat vraagt een andere opzet van managementopleiding. In de eerste plaats vraagt het discipline van de trainers. Trainers moeten complexe vaardigheden opknippen in deelvaardigheden en daarop instructie geven, laten oefenen en deelnemers corrigeren, net zolang tot ze het foutloos kunnen.

Rekening houden met tijd en omstandigheid

Maar foutloos een aantal handelingen uitvoeren is onvoldoende. We zijn eraan gewend dat je al een voldoende hebt als je meer dan de helft van de antwoorden goed hebt. Meesterschap wordt pas toegekend aan degene die alle antwoorden goed heeft.

Maar dan ontbreekt de dimensie tijd en omstandigheid. Als je het tijdens de training kan, kan je het dan altijd en overal? Typen leer je door niet alleen veel te oefenen, zodat je uiteindelijk foutloos typt, maar door ook op snelheid te oefenen.

Oefenen & trainen

In het ontwerp van een managementopleiding kan men meer gebruik maken van de dimensie tijd, om vaardigheden echt eigen te maken, zoals bijvoorbeeld intervaltraining.

En wat dacht je van:

  • Brainstormen: 10 ideeën per minuut.
  • Vragen stellen: 15 open vragen stellen in 3 minuten.
  • High speed coaching: een coachgesprek in 10 minuten.
  • Heldere resultaatsverwachting formuleren: in 1 zin in 2 minuten.

In een goede training leert men foutloos een vaardigheid uitvoeren, maar wordt ook zo getraind dat een echt hoog niveau wordt bereikt, zodat de manager altijd en in alle omstandigheden kan presteren. Het zelfvertrouwen van de manager stijgt en daarmee de kans dat hij de vaardigheden ook daadwerkelijk in zal zetten.

Uit een interview met Ray Charles: ‘Als u oefent, oefent u dan vooral de nummers die u in het volgende concert speelt?’ ‘Nee, eigenlijk besteed ik meer tijd aan het bijhouden van loopjes en vingerzettingen die lastig blijven. De vingers moeten soepel en losjes zijn, want wat mij te binnen schiet, moet ik kunnen spelen.’

Meesterschap vraagt om meer oefening dan tijdens de managementopleiding mogelijk is. Net als beroemde pianisten, voetballers en basketballers is het ook belangrijk managers trainingsschema’s mee te geven zodat ze hun vaardigheden zelf kunnen trainen en onderhouden. Het is bekend dat 14 dagen iedere dag een kwartier oefenen veel meer effect heeft dan 1 ochtend achtereen. Als er al sprake is van een 2-daagse training in vaardigheden, dan komen de te trainen vaardigheden gedurende die twee dagen minimaal 4x terug. De manager neemt vervolgens zelf de verantwoordelijkheid voor zijn dagelijkse training, waarvoor allerlei hulpmiddelen beschikbaar zijn zoals bijv. scoringskaarten.

Tips voor managementopleiding

Speciaal voor degene die meer aandacht willen besteden aan de ontwikkeling van managementvaardigheden nog een aantal tips:

1.  Deelnemers houden zelf hun resultaten bij

Met een lijst de voortgang monitoren van een managementopleidingOp basis van de prestaties van ‘meesters’ in de omgeving, geeft de trainer aan wat de norm is. De deelnemers krijgen een schema waarin zij hun score, accuratesse en tijd noteren. De trainee kan de trainer inschakelen bij achterblijvende resultaten.

2. Iedere deelnemer ontwikkelt zich in een eigen tempo

Het is niet te voorspellen hoe lang het duurt voor iemand iets geleerd heeft. Het motiveert als iedereen zich meester mag maken van een nieuwe vaardigheid in het eigen tempo.

3. Geef voldoende tijd en ruimte om te oefenen

Zorg dat in het management development programma voldoende gelegenheid is om te oefenen. Niet alleen in de gezamenlijke trainingstijd, maar ook tijdens de oefenmomenten individueel.

4. Leer complexe vaardigheden in kleine stapjes

Complexe vaardigheden zijn opgebouwd uit deelvaardigheden bijvoorbeeld: open vragen stellen, samenvatten en verwachtingen formuleren. Intervaltraining op verschillende onderdelen (bijv. 10 minuten per keer per onderdeel) is daarbij zeer effectief.

Een manager die de interactie tijdens zijn presentaties moet verbeteren, leren we eerst snel en accuraat open vragen te stellen. Daarna krijgt hij een ‘buzzer’ in zijn broekzak die in een bepaalde frequentie afgaat en daarmee het tijdstip aangeeft voor de volgende open vraag. Net zo lang oefenen (als pianoloopjes) tot hij spontaan open vragen stelt.

Als een manager alle deelvaardigheden en complexere managementvaardigheden onder de knie heeft zijn die in elke combinatie en elke omstandigheid in te zetten. Dan komt er ook ruimte voor improvisatie en dan is er pas ruimte om andere zaken in te voegen, zoals ‘waarden’, ‘zingeving’ en ‘zelfsturing’.

Een managementopleiding met aandacht voor praktische vaardigheden?

Mail / bel 052 245 11 28 voor een verkennend gesprek met ervaren adviseurs/trainers